آسیب شناسی روش های تدبر در قرآن

پایان نامه
چکیده

تدبر به معنای تأمل و تعمق در آیات قرآن برای فهم و درک مستقیم و بی واسطه متن قرآن است. تدبر یکی از مهم ترین راه های استفاده از قرآن است، و در آیات قرآن و آموزه های معصومان(ع) بر آن تکیه فراوان شده است در حالی امروزه که تلاش برای فهم قرآن به مطالعه یا فراگیری ترجمه و تفسیر محدود شده است و تدبر به عنوان راهکار عمومی فهم قرآن، همچنان امری غریب است که با وجود تأکیدات فراوان قرآن و معصومین (ع)، جایگاهی نیافته است، زیرا چیستی ، ضرورت و مهمتر این که، روش آن به اندازه لازم شناخته شده نیست. روش های که برای تدبر در قرآن بیان شده است، نمی توانند نتیجه مطلوب را داشته باشند؛ چرا که، در بین این روشها برخی با خلط بین واژگان تدبر، تفکر و تفسیر، اصول و قواعد تفسیری را به جای روش تدبری بیان کرده اند و این مهمترین مشکلی است که در روش های ارائه شده برای تدبر در قرآن وجود دارد. در پاره ای از موارد بین تدبر و تفسیر موضوعی و تدبر و واژگانی همچون تلاوت و ترتیل خلط شده است و تدبر را به سمت تفسیر و تأویل قرآن کشانده است. و عده ای نیز بدلیل تکیه بر روش های ناکارآمد و ارائه قواعد ناقص فاقد نتیجه ی مشخصی برای تدبر در قرآن هستند هر چند تا حدودی می توان از طریق پاره ای از این قواعد به فهم قرآن رسید. بنابراین در این پژوهش روش های های تدبر در قرآن مورد نقد و بررسی قرار گرفته و در پایان معناشناسی نظری به عنوان روشی مناسب و کارآمد برای تدبر در قرآن پیشنهاد شده است. معناشناسی نظری، اجزاء تشکیل دهنده متن را مورد بررسی قرار می دهد. از جمله مباحث مطرح در معناشناسی نظری بررسی واحد معنا که شامل بررسی تکواژ، واژه و جمله است. و نیز به روابط بین این واحد های معنا می پردازد که شامل روابط بینامتنی و مفهومی است. روابط مفهومی روابطی است که در نظام معنایی زبان، میان مفاهیم واژه ها به چشم می خورد و در سطح واژه ها و جمله قابل طرح است. همچنین با استفاده از این روابط، حوزه های معنایی و با هم آیی ها و همنشین ها را مطرح می نماید که در فهم معنای یک واژه و ارتباط آن با سایر واژگان و واحدهای معنایی جایگاهی ویژه دارند. کلید واژه ها؛ قرآن، آسیب شناسی، روش، تدبر، تفسیر

منابع مشابه

آسیب شناسی ترجمه های قرآن

این نوشتار در پى آسیب شناسى ترجمه هاى قرآن است. نویسنده آغاز به روش شناسى نقد ترجمه ها پرداخته و از دو روش نام مى برد: ۱ـ نقد و بررسى خاص، نقد و بررسى عام، آنگاه از تاریخچه نقد ترجمه سخن گفته و به کتاب ها و مقالاتى که در زمینه نقد، نگارش یافته است اشاره مى کند. سپس آسیب هاى ترجمه قرآن را مورد بررسى قرار داده و آنها را به پنج نوع تقسیم مى کند: آسیب هاى علمى، آسیب هاى فنى، آسیب هاى مبنایى، آسیب ه...

متن کامل

بازکاوی «تدبر» در قرآن

«تدبر» اصطلاح ویژه ای است که کلام وحیانی، آن را تنها برای غور و ژرف اندیشی در کل قرآن برگزیده است، و کاربردی جز در قرآن شناسی ندارد. در محافل و منابع قرآنی و در حلقه های تفسیر، کلام و اخلاق، تا به حال از واژه تدبر و از ریشه و مشتقات و مفهوم آن، سخن بسیار رفته است، اما چه بسا که در مفهوم شناسی آن، درتعابیر مترادف گونه ای همچون: تفکر، تعقل، تفقه، تذکر، آینده نگری و نیوشیدن کلام حق با جان و دل متو...

متن کامل

حوزه معنایی تدبر در قرآن کریم‏

مفهوم تدبر در شبکه معنایی قرآن با برخی از مفاهیم قرآنی پیوند خورده است که از کنار هم قرار دادن ‏این مفاهیم، حوزه معنایی تدبر در قرآن شکل می‌گیرد. این حوزه معنایی در آیات مکی شامل مفاهیم؛ ‏قول، کتاب و اولوالالباب و در آیات مدنی شامل مفاهیم؛ قلب،آیات و قرآن است. در چهار آیه‌ای که واژه‌ ‏تدبر در آنها بکار رفته، چهار طیف از مخاطبان قابل شناسایی است که عبارتند از: مشرکان، کافران، منافقان ‏و مؤمنان.ا...

متن کامل

قرآن و آسیب شناسی ماهوی فرهنگ

این نوشتار، آسیب‌های ماهوی فرهنگ دینی را به بررسی نشسته است. وجه تمایز جوامع انسانی و حیوانی، شاخصه فرهنگی جوامع انسانی و نیز برشماری رویکردهای کلی در چیستی فرهنگ و تقسیم گونه‌های فرهنگ به مادی و معنوی و تأثیر و پیشین هریک از انواع دوگانه فرهنگ مادی و معنوی بر دیگری، موضوعات درآمدی بحث را صورت داده است. مفهوم آسیب و آسیب فرهنگی و تقسیم آن به دو شاخه آسیب‌های بیرونی و درونی، و تبیین شرایط و پیش ...

متن کامل

روش شناسی راهبردهای تدبر در قرآن کریم: استقرایی از پژوهش های میان رشته ای مدیریت اسلامی در دهه اخیر

مطالعات میان رشته ای با تأکید بر علوم اسلامی، عرصه ای است که طی سال های گذشته، توجه بسیاری از دانشمندان و محققان را جلب کرده است. البته، یکی از مسائل عمده برای محققانی که وارد این عرصه شده اند، روش و فرایند پژوهش است. معرفی و تبیین روشی متقن و اتکاپذیر در پژوهش های میان رشته ای مدیریت اسلامی با تأکید بر منبع غنی و ارزشمند قرآن کریم، هدف اصلی این پژوهش است. بدین منظور، ضمن بررسی اجمالی مفاهیم تد...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - پژوهشکده ادبیات

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023